Elerweerd levert grind én ruimte voor de Maas

De Maas die we ter hoogte van de provincie Limburg met België delen, krijgt de komende jaren wéér flink meer ruimte voor in tijden van hoogwater. Dat gebeurt aan de Nederlandse kant tot 2026 met het zogeheten Grensmaas-project, maar sinds 2019 óók aan de Belgische kant, met het project Elerweerd, dat vol op stoom is.

“Elerweerd is een 160 hectare groot landbouwgebied langs de Maas, met erg steile oevers. 

Als de Maas bij hoogwater soms 6 meter of meer kan stijgen, gaat dat op steile oevers heel hard”, vertelt Dekker-collega Frans Louwers. Hij is lid van de raad van bestuur in het Belgische samenwerkingsverband Steengoed, bestaande uit zeven grindproducenten. “We combineren het winnen van grind en zand voor betonmortel en betonwaren met het al flauwer maken van de oevers”, vertelt hij. “Dat geeft de rivier direct al meer ruimte.”

Als na 15 jaar de ontgrinding klaar is, heeft de Maas ook aan de Belgische kant een nevengeul. 

Het hele gebied ligt straks gemiddeld 4 meter lager dan het oorspronkelijke niveau. Op bepaalde plekken zal de waterstandsdaling bij hoogwater zo’n 30 cm bedragen. “Via een inlaat- en uitlaatwerk kan hoogwater hier gecontroleerd inlopen en worden vastgehouden tot de Maas weer is gezakt”, vertelt Louwers. “Het belang heeft zich aan de Nederlandse kant van de Grensmaas al bewezen in 2021, toen de Maas binnen de dijken bleef. Deze verruimingen maken het verschil tussen water dat binnen de kade blijft of over de rand loopt.”

Baggergrijper met drijvende transportbanden

“De herinrichting, die steeds direct achter de winning aan loopt, geeft een enorm stuk riviernatuur terug aan dieren, planten en bestuivende insecten die thuishoren in riviernatuur die af en toe onderloopt. Met een schrale ondergrond en een grinderig milieu, waar de natuur zichzelf kan ontwikkelen.” 

De grindwinning zelf gebeurt met een drijvende diepgrijper die het grind steeds met 15 kuub (of 30 ton) tegelijk tot 20 meter diepte kan ophalen. Het gewonnen materiaal gaat op 200 meter drijvende transportbanden en 3 kilometer transportband over land, de verwerkingsinstallatie verwerkt dit vervolgens tot de eindproducten grind (en zand), zo’n 1,5 miljoen ton per jaar. “Dat duurt tot 2034 waarbij de energievoorziening voor de helft wordt geleverd door een 7.000 panelen groot zonnepark op de zicht- en geluidswallen van de installatie. Alle producten worden overigens middels vrachtwagens afgevoerd.” 

Uit een deel van de grondstoffen wordt de herinrichting mede bekostigd, maar er wordt ook een irrigatiesysteem aangelegd voor landbouwers vertelt Louwers. “Het verlies van landbouwgrond

wordt zo deels gecompenseerd met de beregening van 550 hectare landbouwgrond in de nabije

omgeving. De dekgronden die eerst verwijderd moeten worden om aan het grind te kunnen komen,

worden gebruikt voor de herinrichting.” 

Project Elerweerd is het eerste grindproject van Steengoed. “Het tweede, Haensberg start naar 

verwachting in 2027 en sluit dan mooi aan op de winning in het Grensmaasproject. Haensberg zal direct per schip bereikbaar zijn.”

Het eindresultaat van project Elerweerd